W kontekście oświetlenia muzealnego, szczególnie lamp LED typu spot, terminy zoom, focus i framer odnoszą się do zaawansowanych funkcji, które pozwalają na precyzyjną kontrolę nad wiązką światła. Są one kluczowe dla optymalnego wyeksponowania obiektów i ochrony wrażliwych eksponatów.

Zoom = Zoom optyczny

Zoom w lampach typu spot to funkcja pozwalająca na mechaniczną zmianę kąta rozsyłu światła. Innymi słowy, dzięki zoomowi można płynnie regulować, czy wiązka światła ma być wąska i intensywna (np. do punktowego oświetlenia małego detalu), czy szeroka i rozproszona (np. do równomiernego oświetlenia większego obiektu lub fragmentu ściany).

• Jak działa: Najczęściej odbywa się to poprzez ruch soczewek wewnątrz oprawy oświetleniowej.
• Dlaczego jest ważny w muzeum: Pozwala na elastyczne dopasowanie oświetlenia do różnych rozmiarów i kształtów eksponatów bez konieczności wymiany lamp. Jedna lampa z funkcją zoomu może pełnić wiele ról, co jest bardzo praktyczne przy zmiennych ekspozycjach.

Focus = Ostrość

Focus odnosi się do regulacji ostrości krawędzi wiązki światła. W przypadku lamp spotowych, szczególnie tych precyzyjnych, kluczowe jest, aby światło padało dokładnie tam, gdzie chcemy, a jego granice były wyraźne lub miękkie, w zależności od potrzeb.

• Jak działa: Regulacja focusa zazwyczaj polega na przemieszczaniu elementu optycznego w lampie, co zmienia sposób ogniskowania światła.
• Dlaczego jest ważny w muzeum:
  
  • Precyzyjne wyodrębnienie obiektu: Można uzyskać bardzo ostrą granicę światła, aby dokładnie podświetlić konkretny fragment eksponatu, jednocześnie pozostawiając otoczenie w cieniu.
  • Eliminacja niepożądanych rozlewek: Zapobiega to oświetlaniu obszarów, które nie powinny być naświetlane (np. delikatne elementy obok eksponatu, ściany poza ramą obrazu).
  • Kreowanie kontrastu: Możliwość manipulowania ostrością pozwala na budowanie silnego kontrastu między oświetlonym obiektem a jego otoczeniem.

Framer = Kadrowanie / Kadrownik 

Framer, często nazywany także profilem lub nożami kadrującymi, to zaawansowany element optyczny, który pozwala na kształtowanie wiązki światła w dowolny, precyzyjny kształt, najczęściej prostokątny lub kwadratowy. Jest to szczególnie przydatne do oświetlania obrazów lub innych płaskich obiektów.

• Jak działa: Składa się z zestawu (zazwyczaj czterech) regulowanych „ostrzy” lub przesłon, które wysuwają się do środka wiązki światła, odcinając ją i tworząc ostry, geometryczny kontur. Każde z ostrzy może być niezależnie regulowane.
• Dlaczego jest ważny w muzeum:
  
  • Idealne oświetlenie obrazów: Pozwala na precyzyjne dopasowanie światła do kształtu obrazu, tak aby oświetlona była tylko jego powierzchnia, a światło nie wychodziło poza ramę. To kluczowe dla ochrony samej ramy i ściany, a także dla estetyki prezentacji.
  • Akcentowanie detali architektonicznych: Można nim wydobyć konkretne elementy architektoniczne, np. wnęki czy płaskorzeźby.
  • Redukcja odblasków: Precyzyjne kadrowanie światła pomaga zminimalizować odblaski na przeszklonych gablotach czy powierzchniach obrazów.

Podsumowując, zoom, focus i framer to funkcje, które dają muzealnikom i projektantom oświetlenia niesamowitą kontrolę nad światłem, umożliwiając nie tylko efektywne, ale i bezpieczne oraz estetyczne wyeksponowanie bezcennych zbiorów.